W polskim prawie istnieje wiele ustaw, o których mało który obywatel wie. Jedną z nich jest Ustawa o ochronie informacji niejawnych. Obowiązuje ona od dnia 5 sierpnia 2010 roku i jest bardzo istotna dla bezpieczeństwa państwa. Określa ona zasady ochrony owych informacji, ich rodzaje i wszystkie procedury z nimi związane.
Czym jest informacja niejawna?
Warto jednak na samym początku zastanowić się co można rozumieć przez to pojęcie.
Ogólna definicja jest zawarta w samej ustawie, która wskazuje, że jest to informacja, której nieuprawnione ujawnienie spowodowałoby szkody dla Rzeczpospolitej Polskiej lub byłoby niekorzystne dla jej interesów. W celu ogólnego zrozumienia pojęcia można po prostu powiedzieć, że informacje niejawne to na przykład wszelkiego rodzaju dane osobowe.
Państwo obejmuje pewne ważne informacje ograniczeniem dostępu, by zapewnić mu bezpieczeństwo i chronić przez niepoprawnym funkcjonowaniem.
W dokumencie pojawia się również klasyfikacja informacji niejawnych według klauzuli tajności. Wyróżnia się informacje:
- ściśle tajne,
- tajne,
- poufne,
- zastrzeżone.
Podział ten wiąże się ze stopniem ochrony informacji, które mogą spowodować odpowiednio poważną lub niezwykle poważną szkodę dla Rzeczpospolitej.
Jak postępować z informacją niejawną?
Ochrona informacji niejawnych jest stale monitorowana przez Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Służbę Kontrwywiadu Wojskowego, zatem warto pamiętać, że zapewnia ona bezpieczeństwo nie tylko interesom RP, ale także publicznym jednostkom organizacyjnym.
Kto może mieć dostęp do informacji niejawnych?
Wgląd do informacji, której nadano określoną klauzulę, ma wyłącznie osoba posiadająca uprawnienie do jej odczytu. Warto jednak pamiętać, że w uprawnieniu musi być zaznaczony stopień tajności, ponieważ dostęp będzie możliwy tylko do informacji o takiej samej lub wyższej klauzuli.
W posiadaniu informacji niejawnych mogą być różnego rodzaju instytucje i firmy. Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego ściśle z nimi współpracuje i kontroluje ich działania w zakresie ochrony informacji.
To właśnie szef ABW odpowiada za wdrażanie odpowiednich środków ochrony, by firmy w całej Polsce były w stanie zapewnić jednolity stopień informacji niejawnych. W związku z tym bardzo często przeprowadza się w firmach szkolenia z bezpieczeństwa informacji, by każdy pracownik znał wszystkie zasady i procedury ochrony. Po szkoleniach można otrzymać dostęp do informacji niejawnych firmy i tzw. poświadczenie bezpieczeństwa.
Co grozi za ujawnienie takich informacji?
Jeśli do ABW lub SKW dotrze informacja, że osoba posiadająca wgląd do niejawnych treści nie spełnia wymogów ustawy, wtedy przeprowadza się wobec niej kontrolne postępowanie sprawdzające, które w najgorszym wypadku może zakończyć się karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. Najwyższy wymiar kary dotyczy głównie ujawnienia informacji o klauzuli „tajne” lub „ściśle tajne”.
Sposób na ochronę informacji niejawnych
Można zatem zauważyć, że ochrona informacji o klauzulach tajności jest bardzo ważna dla bezpieczeństwa jednostek oraz całej RP. Kluczowym więc będzie zapoznanie się z kilkoma zasadami, które są warunkiem dobrej ochrony:
- Zasada udostępniania informacji niejawnych wyłącznie osobom gwarantującym ich ochronę przed nieuprawnionym ujawnieniem – dostęp do informacji niejawnych uzyskują osoby znające zasady postępowania oraz odpowiedzialności karnej za naruszenie przepisów zakresie ochrony informacji;
- Zasada dostosowania zakresu środków ochrony fizycznej do uwarunkowań i specyfiki danej instytucji – stwarza możliwość dostosowania zakresu i rodzaju środków ochrony do potencjalnych zagrożeń;
- Zasada ograniczonego dostępu – informacje niejawne mogą być udostępnione wyłącznie osobie dającej rękojmię zachowania tajemnicy i tylko w zakresie niezbędnym do wykonywania przez nią pracy.
- Zasada kontroli wytwórcy nad sposobem ochrony informacji – zapewnia jednolity sposób ochrony informacji przez wszystkich odbiorów dokumentu, zgodnej z dokonaną przez wytwórcę oceną zakresu szkód, które spowodowałoby ujawnienie jego treści;
- Zasada porządkowania środków ochrony klauzuli informacji – dokumenty i materiały zawierające informacje niejawne tej samej wagi są chronione wszędzie w podobny sposób;
- Zakaz zaniżania lub zawyżania klauzuli tajności – stosowanie środków ochrony adekwatnych do wagi danej informacji.
Jak widać, ochrona informacji niejawnych przebiega w Polsce na poziomie prawnym. Niestosowanie się do reguł zawartych w ustawie może nieść za sobą poważne konsekwencje nie tylko dla osoby, której powierza się owe informacje, ale również dla bezpieczeństwa całego narodu i polityki prywatności.