Usiłowanie to jedna z form popełnienia przestępstwa. Zgodnie z art. 13 Kodeksu karnego:

Odpowiada za usiłowanie, kto w zamiarze popełnienia czynu zabronionego swoim zachowaniem bezpośrednio zmierza do jego dokonania, które jednak nie następuje. Usiłowanie zachodzi także wtedy, gdy sprawca nie uświadamia sobie, że dokonanie jest niemożliwe ze względu na brak przedmiotu nadającego się do popełnienia na nim czynu zabronionego lub ze względu na użycie środka nienadającego się do popełnienia czynu zabronionego.

W polskim prawie karnym istnieją tzw. formy stadialne przestępstwa, czyli etapy realizacji danego przestępstwa. Można wyróżnić takie formy jak:

• przygotowanie
• usiłowanie
• dokonanie

Istnieje także etap zwany zamiarem, który jest nastawieniem psychicznym sprawcy polegającym na tym, że chce on dokonać danego czynu zabronionego. Zamiar nie jest jednak formą stadialną przestępstwa i jest bezkarny, ponieważ przestępstwo musi być czynem, a nie tylko nastawieniem psychicznym człowieka. Karze podlega dopiero uzewnętrznienie zamiaru, którym jest etap przygotowań.

Drugim etapem jest właśnie usiłowanie, które polega na tym, że osoba ma zamiar popełnić przestępstwo i podejmuje próbę jego popełnienia, ale finalnie go nie popełnia. Przykładowo, złodziej zostaje przyłapany na próbie kradzieży jakiegoś produktu ze sklepu, ale ucieka z miejsca zdarzenia bez tego przedmiotu. W takim przypadku jest to usiłowanie popełniania przestępstwa.

Istnieje także druga forma usiłowania, tzw. usiłowanie nieudolne. Występuje ono w sytuacjach, gdy, sprawca podejmuje próbę popełnienia przestępstwa, nie wiedząc o tym, że jest to niemożliwe z jednej z dwóch przyczyn, którymi są:

• brak przedmiotu nadającego się do popełnienia na nim przestępstwa, np. przestępca chciał okraść sklep, jednak na miejscu okazało się, że nie znalazł tam żadnych wartościowych przedmiotów, przez co niczego nie ukradł,
• użycie środka nienadającego się do popełniania czynu zabronionego np. celowanie do kogoś z atrapy broni.

Kara za usiłowanie popełnienia przestępstwa

Za usiłowanie popełnienia danego czynu zakazanego grozi taka sama kara jak za dokonanie tego czynu. Jednak istnieje możliwość złagodzenia kary (w zakresie kar określonych w przepisach) przez sąd, kierując się tzw. dyrektywami kary. Kara może być łagodniejsza od tej wymierzonej w przypadku dokonania danego przestępstwa.

W przypadku usiłowania nieudolnego sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary lub nawet odstąpić od jej wykonania. Będzie to zależało od indywidualnej oceny zachowania oskarżonego. Sąd w takim przypadku będzie zwracał uwagę na stopień nieudolności czynu, stopień szkodliwości społecznej danego czynu i sposób działania sprawcy. Jednak zalecane jest karanie usiłowania nieudolnego w celach prewencyjnych, aby zapobiec ponownej próbie popełnienia przestępstwa przez daną osobę, szczególnie w poważniejszych przypadkach.

Karze za usiłowanie nie podlega osoba, która dobrowolnie odstąpiła od dokonania danego czynu zabronionego. Dobrowolne odstąpienie od popełnienia przestępstwa ma miejsce w sytuacji, gdy sprawca z własnej nieprzymuszonej woli nie dokonał finalnych czynności, które prowadziłyby do popełnienia przestępstwa. W sytuacji, w której na zaniechanie czynności sprawcy wpływ miały różnego rodzaju czynniki zewnętrzne, nie można mówić o dobrowolnym odstąpieniu od usiłowania.

Potrzebujesz pomocy prawnej? Polecana przez nas kancelaria adwokacka z Wrocławia Wojciecha Krzysztoporskiego, świadczy usługi w wielu różnych przypadkach, również w sytuacji usiłowania popełnienia czynu zabronionego. Zespół składa się z wykwalifikowanych i doświadczonych adwokatów, którzy zagwarantują Państwu profesjonalizm i wysoki standard usług.