Klauzule abuzywne to sformułowanie, którego większość z nas nie zna. Jednak niestety pojawiają się one coraz częściej w umowach pomiędzy konsumentami a przedsiębiorcami wszelkich branż, w tym w umowach kredytowych. Mogą one być dla nas niezwykle niekorzystne, o czym szczególnie przekonali się frankowicze. Czym one są i jakie mają dla nas znaczenie?
Czym są klauzule abuzywne?
Klauzule abuzywne są opisane w przepisach kodeksu cywilnego. Są to niedozwolone postanowienia w umowach, zdefiniowane jako postanowienia umowy, która jest zawarta z konsumentem, nie uzgodnione indywidualnie i nie wiążące go, w sytuacjach, kiedy kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco naruszając jego interesy.
Musimy jednocześnie pamiętać, że klauzule abuzywne obowiązują tylko w relacja przedsiębiorstwo konsument, czyli B2C, nie w relacjach przedsiębiorstwo – przedsiębiorstwo (B2B).
Kiedy klauzula abuzywna traci moc?
Powinniśmy wiedzieć, że klauzule abuzywne mogą utracić moc wiążącą, kiedy spełnią kilka warunków. Pierwszym z nich jest to, że brakuje indywidualnych uzgodnień z konsumentem, a co za tym idzie pozbawia się go wpływu na treść danego zapisu.
Drugim warunkiem jest to, że dana klauzula kształtuje prawa i obowiązki konsumenta sprzecznie z dobrymi obyczajami.
Trzeci warunek to fakt, że dany zapis w istotny sposób narusza nasze interesy.
Czwartym warunkiem jest to, że klauzula nie dotyczy głównych świadczeń stron, w tym ceny i wynagrodzenia, pod warunkiem, że zostały one sformułowane w sposób jednoznaczny.
Jakie klauzule są abuzywne?
Istnieje całkiem szeroki katalog klauzul abuzywnych, na które powinniśmy uważać. Są to m.in. zapisy, które wyłączają lub ograniczają odpowiedzialność względem szkody, lub za niewykonanie czy nienależyte wykonanie zobowiązania. Niedozwolone są też wszystkie zapisy, z którymi nie mieliśmy możliwości się zapoznać przed zawarciem umowy.
Klauzulą abuzywną jest też uzależnianie zawarcia umowy od tego, czy zobowiążemy się w przyszłości zawierać podobne umowy. Niedozwolone jest też uzależnianie zawarcia umowy od zawarcia innej umowy, jeżeli nie ma ona bezpośredniego związku z umową zawierającą oceniane postanowienie.
Pamiętajmy też, że klauzulami abuzywnymi są wszystkie zapisy, które przyznają naszym kontrahentom wiążące uprawienia do interpretacji podpisanej umowy lub uprawniają go do jej zmiany bez ważnej przyczyny wskazanej w tej umowie.
Klauzule abuzywne a frankowicze
Pomoc dla Frankowiczów oferuje Kancelaria Adwokacka Wegner Kostka z Wrocławia.
W sprawie klauzul abuzywnych, czyli inaczej niedozwolonych, w październiku 2019 roku wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Trybunał wypowiadał się w tej sprawie, ponieważ otrzymał pytanie prejudycjalne od Sądu Okręgowego w Warszawie, który rozsądzał sprawę pomiędzy konsumentami a bankiem Raiffeisen, która dotyczyła stosowania w umowach o kredyt hipoteczny indeksowany do franka szwajcarskiego klauzul abuzywnych o przeliczaniu salda kredytu z polskich złotych na franka.
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej uznał, że sądy krajowe mają obowiązek z urzędu zadbać czy umowa zawiera klauzule abuzywne, a następnie ocenić czy da się ją wykonywać bez tych klauzul. Jeżeli tak to umowa obowiązuje bez zapisów niedozwolonych.
Co to oznacza dla frankowiczów? Niestety nie musi być równoznaczne z przewalutowaniem kredytu, ponieważ sądy krajowe będą rozstrzygać w każdym przypadku oddzielnie. Jednak daje to szansę frankowiczom na walkę.
Przykład frankowiczów najlepiej pokazuje jak kosztowne mogą być klauzule abuzywne. Z tego względu dokładne czytanie umów kredytowych jest niezbędne, jeżeli chcemy zadbać o swoje bezpieczeństwo finansowe.